ABİT ÇAVUŞ İLE ESKİ RAMAZANLARDA CENKLER

          Yukarıdaki fotoğraf 1970 yılların Karacaören Köyü. Ön kısımda çatısı olmayan eski toprak damlı köy kahvesi, dükkânlar, sağ tarafta köyün mütevazı camisi görülmektedir.

Ahşaptan yapılan minaresi, düzgün çizgileriyle cami bir eser gibi duruyor fotoğrafta. Caminin cümle kapısından içeri girilince genişçe son cemaat mahalli vardı, buradan 2 kanatlı kapısından adımınızı atınca iç mekân muhteşem bir yapıya sahip olmasa da kendine has tamamen ahşaptan yapılan mimarisiyle mistik bir havaya manevi bir atmosfere dalardınız. Suşehri'nde 1725 yılında yaptırılan Bal Hatun Camii ile benzerlikleri vardı, muhtemelen bu camiden esinlenerek yaptırılmıştır. http://www.panoramio.com/photo/38166240

Atalarımızın zor şartlarda özene bezene yaptığı bu cami maalesef daha iyisini yapalım diye yerlebir edilmiş, en ufak bir izi dahi yoktur. Camiden arta kalan tek örnek parça demirci Yücel usta'nın dükkânında muhafaza ettiği yıldızlı tavan süslemesidir. Üzerinde eski yazıyla 1327 sene yazısı kazınmıştır. (1909)

            Tarihi eserin yerine, camiyle uyumlu olmayan metrelerce uzunlukta minaresi, mimari açıdan belirgin bir özellik taşımayan betondan, manevi sıcaklıktan yoksun buz gibi bir cami yapılmıştır. Cami yukarıdaki görünümüyle restore edilip kazandırılsaydı, yörenin sayılı eserlerinden biri olacaktı.

             Ramazan ayları 1960 lı yıllarda şimdiki gibi yaz aylarına denk gelmezdi, uzun kış gecelerine denk geliyordu. Caminin ahşap minaresinden, karanlık basınca, yatsı ezanı okunmadan "esselatü vesselamu" diye yanık bir sala sesi duyulunca o salayı okuyanın Abit Çavuş, gecenin ise mübarek gecelerden biri olan leyle-i kadir gecesi olduğunu köy halkı anlardı.

             Abit Çavuş köyün bilge kişilerinden biriydi, askerde bir dönem çavuşluk yaptığından kendisine böyle hitap edilirdi, sedası ses cihazlarından çıkan tiz sese benzerdi, yanık ve tiz sesiyle okuduğu salayı herkes hayranlıkla dinlerdi, birde okuma makamı değişikti, diğer hocaların okuduğuyla farklı gelirdi kulaklara.

             Teravih namazları kılındıktan sonra köylüler o kış hangi komşunun odası yanıyorsa oraya toplanırlar, kısa sohbetten sonra Abit Çavuşla cenkli geceler başlardı. Köyde çok kişi cenk okurdu ancak en güzel cenk yorumu ona aitti. Cenk okumaları  Molla Zabit, Hacı Durak, Hasan Asker ve Kopuk İsmail'in odalarında yapılırdı.

             Ortaya rahle kurulur,üzerine yılların yıprattığı cenk kitabı açılır, rahlenin yanına da iyi yanan 12 numara, aynalı gaz lambası kondumu şimdinin en popüler dizisi hangisiyse o dizi başlardı dinleyenler için. Daha açık yazacak olursak "Kurtlar Vadisi Pusu"  heyecanı başlardı.

 Cenk kitabı öyle kolay okunan kitaplardan değildi, yukarıda görüldüğü gibi yazılar çok iç içe yazılı, dili Osmanlıca Türkçe karışımıydı, okuyan da zorlanırdı, dinleyen de, eğer iyi takip edilmezse anlaşılamazdı. Bu yüzden Abit Çavuş'un yorum farkı, okuma tekniği cenk dinleyenlere yardımcı olurdu. Seyit Battal Gazi, İmamı Ali cenk ederlerken üstün geldiğinde sesini yükseltir, zora düştüklerinde sesini alçaltır, vücut diliyle jest ve mimikleriyle heyecan katardı.

 Abit Çavuş (1908–1976)

 Odada bulunanlar konuşmalarını bitirince, Abit çavuş rahlede açık olan cenk kitabını okumaya başlardı, yaşlısı genci, çocuk yaştakiler pür dikkat onu dinlerlerdi, Bir gün önceden okunan bölümler hatırlanır, işaret konulan sayfa açılınca, Hayber kalesinin fethi kaldığı yerden okunurdu.

            “Resulü Zişan, sallalahü aleyhi vesellem hazretlerine Cebrail geldi, ya Muhammed hak taala selam etti, git Muhammed Mustafa’ya benden selam söyle o gitsin Hayber kalesini feth etsin dedi, Resulü Erkemde öteden beri fitne yuvası olan Hayberin fethinin geldiğini ashabına anlattı, Müslüman orduları hazırlandı, 1400 yaya 200 süvariden oluşan ordu Medine’den 15 gün de gidilebilen uzaklıktaki Haybere Allah Allah naralarıyla hareket ettiler. Hayber kalesine geldiklerinde ordu yorulmuştu, geceyi burada geçirdiler, sabaha karşı Emirül müminin hazreti Aliyi huzuruna çağırdı, Allahın arslanı Alinin gözleri ağrılıydı, hali pür mecali yoktu, Seleme bin evka hazreti Aliyi huzura getirdi, Hazreti peygamber Ali'nin ağrıyan gözlerini mübarek eliyle sıvazladı, Alinin gözleri oracıkta iyileşti, peygamber ona ordunun sancağını takdim etti, zırhını giydirdi, zülfükarı teslimetti, ya Ali git Hayberi feth et, Allah yardımcın olsun, önce imana davetet, kabul etmezlerse küffar askerini teslim al dedi.

   Hazreti Ali Merhabı cehenneme gönderince küffar askerinde bozgun başladı, Merhabın kardeşi Haris kılıcını çekti, kardeşinin intikamını almak için İmamı Ali'nin üzerine hamle yaptı, kılıcını salladı, Hazreti Ali zülfükarıyla karşıladı, Haris’in kılıcı elinden uçtu, göğsüne bastırdı, "ey Haris yiğit bir askersin, tez imana gel” diye okuyunca Abit Çavuş, cengi merakla dinleyen Molla Şerif, kalın sesiyle “ bırak imana gelmeyi, vur, vur, ne yapacan imanı ölsün kafir” derdi. Molla Şerif de çelebi bir kişiydi, gülmeyen bir suratı vardı, bu yüzden ona Bedo Şerif derlerdi, hâlbuki o asık suratının arkasında tertemiz bir yüzü daha vardı, sevecendi, bedo Şerif olmayı hiç hak etmiyordu, Allah rahmet eylesin. ( Şerif Yalçın 1913-1993)

Haris imana gelmedi, İmamı Ali zülfükarla kellesini aldı kafirin,  Ali nin karşısına başka küffar askeri çıkmayınca Allah Allah sesleriyle iki ordu kılıçlarını çektiler…..” burada cenk kitabı kapatılır devamı ertesi günedir. Dizi film gibi merakla sonuç beklenirdi, acaba ordular ne yapacak, Hayber Kalesi feth edilecek mi? Savaşta Hazreti Ali yaralanacak mıydı, zülfükar adlı kılıç daha kaç küffarın kellesini alacaktı?

Abit Çavuş, Hayber Kalesinden başka, Ejder Kalesi, Kaf Kalesi, Nemrut Kalesi, Yedi Başlı ejderha, Kesik Baş kıssasını, Aba Müslimi Horasani’yi, Seyit Battal Gazi’yi, Siyeri Nebiyi, Ahmediye'yi Kırk Hadis' i de bölüm bölüm okuyarak uzun kış gecelerinde köy halkına kültürel hizmetler sunardı.

Abit Dede yıllarca köye bu hikâyeleri, cenkleri okudu, milleti eğlendirdi,  ancak kendi hayatı köyün yayla meselesi yüzünden bir dramla noktalandı.

 Bende kendisinin cenklerini çocukken çok dinledim, zaman gelecek Abit dayı’yı yazmak, onun acıklı hikâyesini gelecek nesillere aktarmak bana mı düşecekti? aklımdan dahi geçmezdi.

  Ömrünü verdiği O dağlardan, nefesini tüketip, göz nurunu döküp hoş vakitlerin geçmesini sağladığı dinleyenlerinden, dahası tüm köyden Abit Çavuş'un çook alacağı var. Nur içinde yat bilge insan, okuma sevgisini senden öğrendim, bendende çok alacağın var.

 O'nun dramı, bu sitenin Dosyalar- gezi anılar bölümündeki Sarıyara Yolculuk adlı yazımda anlatılmıştır, okuyabilirsiniz. http://www.polatderesi.org/FileUpload/ds18045/File/sariyar_a_yolculuk.pdf

 Rivayet odur ki, Peygamberimiz (S.a.v) Hz. Ali (Ra) ve kılıcı zülfükar için ashabına böyle buyurmuş.

“LaSeyfe illa Zülfükar vela fetta illa Ali”

Zülfükar'dan başka kılıç, Ali’den başka yiğit yoktur.